Một trong những yếu tố quan trọng nhất với một giải pháp, nền tảng ra đời là phải được thị trường và người dùng chấp nhận. Ông Hoàng Nam Tiến cho rằng, thế mạnh lớn nhất của các giải pháp ứng dụng “Make in Vietnam” là trực tiếp trả lời các câu hỏi, giải quyết các bài toán đang đặt ra của thị trường, của doanh nghiệp (DN). Chúng ta hoàn toàn tự tin về năng lực và trình độ của các bạn trẻ Việt Nam có thể xây dựng các phần mềm hệ thống, ứng dụng triển khai cung cấp trên toàn cầu cũng như ở Việt Nam.
Từ một nước nông nghiệp, đến nay, Việt Nam đã những bước phát triển về công nghệ, có tên trên bản đồ số thế giới, hợp tác cung cấp các giải pháp chuyển đổi số cho những DN tên tuổi toàn cầu với sự phát triển mạnh về số lượng kỹ sư phần mềm CNTT… Hành trình này có dấu ấn của những DN tiên phong khai phá thị trường từ hơn 20 năm trước như FPT. Ông có thể chia sẻ điều gì về chặng đường phát triển này?
Theo tôi, sự phát triển này không nằm ngoài quy luật trên thế giới. Chúng ta đã thấy những bài học thành công từ Ấn Độ khi ban đầu cũng đi làm thuê, gia công phần mềm cho thế giới, cho Mỹ và những tập đoàn toàn cầu. Sau những năm đi làm thuê, Ấn Độ đã có được kinh nghiệm lập trình, thiết kế, kiểm soát quy trình, chất lượng và tự xây dựng cho riêng mình rất nhiều ứng dụng rất xuất sắc được cả thế giới biết đến.
Việt Nam cũng có nhiều năm đi làm thuê cho nước ngoài, trong đó có những Tập đoàn lớn và khó tính trên thế giới như viễn thông, ngân hàng…, nhờ đó tích luỹ được nhiều kiến thức, kinh nghiệm quý, tạo nền tảng tốt, xây dựng đội ngũ nhân lực mạnh. Hiện nay, hàng chục công ty hàng đầu của Nhật Bản đều dùng phần mềm của Việt Nam. Chính những “người thầy” giỏi, thầy tốt và khó tính như thế sẽ giúp cho chúng ta trưởng thành nhanh hơn.
Thực tế đến nay, các kỹ sư Việt Nam đã trưởng thành và đủ năng lực để thiết kế, có ý tưởng để sáng tạo ra các sản phẩm, ứng dụng triển khai trên thị trường. Chúng ta đang có hàng nghìn ứng dụng gắn với tên tuổi của các kỹ sư phần mềm Việt Nam xây dựng trong đó hàng chục ứng dụng có thể tự tin sánh ngang tầm thế giới ở các lĩnh vực ngân hàng, tài chính, bán lẻ, thương mại điện tử, blocchain (chuỗi khối)… Tôi đã tiếp xúc và chứng kiến nhiều gương mặt kỹ sư phần mềm Việt trưởng thành, tạo ra các phần mềm xuất sắc và tự tin lập nghiệp thành công ở Thung lũng Silicon.
Đến nay, chúng ta hoàn toàn tự tin về năng lực và trình độ của các bạn trẻ Việt Nam hiện nay đã có đầy đủ phẩm chất để xây dựng lên các phần mềm hệ thống, các ứng dụng có thể triển khai cung cấp trên toàn cầu cũng như ở Việt Nam.
Thời gian gần đây slogan “make in vietnam” như một sự thay đổi về chiến lược trong phát triển của DN công nghệ Việt Nam với nội hàm nghiên cứu, sáng tạo, tự chủ các công nghệ, sản phẩm dịch vụ nhằm mang lại giá trị cao hơn. Nhiều DN công nghệ đã có những bước chuyển hướng, nghiên cứu phát triển các giải pháp cung cấp cho thị trường trong nước và thế giới…. Từng có gần 10 năm dẫn dắt FPT Software khai phá thị trường quốc tế, ông nhìn nhận thế nào về bước dịch chuyển này?
Tôi còn nhớ năm 2013, khi trả lời câu hỏi của báo chí về vấn đề làm thuê, gia công phần mềm, tôi đã nhấn mạnh, “chúng tôi đã tiến rất sát đến việc làm ra các phần mềm ứng dụng cho hàng triệu người sử dụng và
trong thời gian tới, không chỉ trên thế giới mà tại Việt Nam sẽ có nhiều người dùng phần mềm ứng dụng của FPT”.
Câu trả lời hay nhất cho điều này chính là những nền tảng, giải pháp nằm trong hệ sinh thái nền tảng, giải pháp chuyển đổi số của FPT được công nhận trong “Top 10 Sản phẩm công nghệ số Make in Viet Nam” năm 2020 vừa qua. Các ứng dụng của chúng tôi trải rộng ở các lĩnh vực có giá trị thực tế góp phần phát triển kinh tế số, xã hội số, chính phủ số, hướng đến mô hình quốc gia số trong tương lai như blockchain, trí tuệ nhân tạo (AI), tự động hóa các quy trình nghiệp vụ, các phần mềm ứng dụng quản trị DN, phần mềm ngân hàng… Ở thị trường thế giới, nhiều sản phẩm, giải pháp của FPT đã được ghi nhận trong năm 2020 như akaBot lọt top 6 sản phẩm RPA (nền tảng tự động hóa quy trình nghiệp vụ doanh nghiệp bằng robot) tốt nhất thế giới. Nền tảng trí tuệ nhân tạo FPT.AI giành ngôi quán quân cuộc thi Xử lý Ngôn ngữ tự nhiên SHINRA-ML 2020 tại Nhật Bản. Hay FPT.EagleEye Checkpoint Functions trở thành sản phẩm Bảo mật đầu tiên của Việt Nam được đăng tải trên IBM X-Force Marketplace – một nền tảng thông minh cung cấp thông tin về các mối đe dọa an ninh toàn cầu mới nhất.
Mặc dù hiện nay không còn phụ trách lĩnh vực phần mềm của FPT nữa nhưng tôi rất tự hào từ cách đây 8 năm, chúng tôi đã bắt đầu làm những phần mềm ứng dụng cho người dùng, DN Việt. Những thành quả đạt được của ngày nay thông qua những phần mềm được ứng dụng là câu trả lời mạnh mẽ nhất cho bước dịch chuyển sang giai đoạn sáng tạo ra những phần mềm ứng dụng của FPT.
Tôi cho rằng, đây là một quy luật vận động chung trong ngành. Giống như những người thợ xây, trước tiên phải biết xếp gạch, đánh vữa, sau đó mới biết xây, trát; từ đó học hỏi trưởng thành để bước lên làm thợ cả, kỹ sư xây dựng, giám sát, thiết kế, thậm chí đến kiến trúc sư để thiết kế, sáng tạo ra các mẫu mới, tham gia xây dựng quy hoạch…
Với FPT, sau hơn 20 năm tiên phong xuất khẩu phần mềm, chúng tôi đã tự hào có những bước trưởng thành như vậy. Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện có khoảng 200 công ty phần mềm ở Việt Nam có người sáng lập hoặc thành viên chủ chốt là những kỹ sư phần mềm trưởng thành từ FPT.
Theo ông, “Make in Vietnam” đang có những thuận lợi và gặp thách thức ở vấn đề gì? Một yếu tố không thể thiếu với hoạt động sáng tạo, với những mô hình mới đó chính là tạo môi trường và cơ chế chính sách. Ông nhìn nhận thế nào về những yếu tố này ở Việt Nam?
Tôi đặc biệt nhấn mạnh đến vai trò “bà đỡ” của Chính phủ đưa ra các cơ chế chính sách, định hướng, đặt hàng bài toán cụ thể về phát triển chính phủ số, kinh tế số, chuyển đổi số, đổi mới các quy trình làm việc trên không gian mạng và sẵn sàng sử dụng các ứng dụng phần mềm trong nước.
Tiếp đó là các hành động mạnh mẽ của Bộ Thông tin và Truyền thông trực tiếp làm “bà đỡ”, đứng ra giới thiệu, bảo trợ cho các ứng dụng này… Điều quan trọng hơn cả là các cơ quan quản lý đặt hàng và tạo hành lang pháp lý thuận lợi để các ứng dụng mới nhanh chóng được ứng dụng và thực tế đời sống.
Theo tôi, đây là những yếu tố rất quan trọng tạo nền tảng môi trường thuận lợi để sáng tạo, thúc đẩy phát triển các nền tảng ứng dụng đáp ứng nhu cầu của xã hội, thị trường. Trong những năm gần đây, Chính phủ đã có những bước tiến mạnh mẽ bằng những hành động cụ thể, tạo ra các cơ chế, xây dựng các cơ sở pháp lý…
Ngoài ra, tôi quan sát thấy sự chuyển mình nhanh chóng của các trường công lập khi cập nhật những tiến bộ công nghệ, những đòi hỏi mới nhất của ngành công nghiệp công nghệ số trong quá trình đào tạo sinh viên. Chỉ có vậy thì các kỹ sư khi ra trường mới tự tin sẵn sàng làm việc, không phải mất thời gian đào tạo lại.
Tôi cho rằng nhà nước chỉ cần tạo ra các cơ chế chính sách, hành lang pháp lý, môi trường mở, chủ trương đặt hàng hoặc thuê, các DN sẽ chủ động đầu tư trang thiết bị, tài chính và nguồn lực để sáng tạo ra các sản phẩm ứng dụng, triển khai trong thực tế cuộc sống.
Phát triển DN số, kinh tế số là ngành mới với rất nhiều thứ chưa có trong tiền lệ, có nhiều cái chưa được pháp luật quy định… Do đó, cách nhìn của cơ quan quản lý phải theo hướng này để có cơ chế quy định, môi trường để sẵn sàng thử nghiệm cái mới. Các DN công nghệ số rất mong chờ những quy định về cơ chế thử nghiệm cái mới (sandbox). Điều này cũng sẽ giúp cơ quan quản lý ngành có cơ sở để cho phép thử nghiệm các công nghệ mới như Blockchain, các mô hình thanh toán điện tử…
Ông có nghĩ các DN công nghệ Việt với các giải pháp “Make in Vietnam” có cơ hội để đi ngang bằng, thậm chí dẫn dắt cuộc chơi, cung cấp các giải pháp vươn ra thị trường quốc tế? Theo ông đâu là những thế mạnh và điểm hạn chế cần cải thiện để các giải pháp “make in Vietnam” của các DN có thể chiếm lĩnh thị trường trong nước và cạnh tranh, chinh phục các khách hàng nước ngoài?
Câu trả lời của tôi là có và chưa. Thực tế các DN công nghệ như FPT đang có những nền tảng đã thành công ở nước ngoài sau đó mới đưa về triển khai cung cấp ở thị trường Việt Nam. Có những nền tảng phần mềm Việt đã lọt vào top 5, top 10 thế giới như akaBot tôi nói trên đây
Còn chưa là bởi phần lớn các DN công nghệ non trẻ của Việt Nam có thể đã làm được một số giải pháp ứng dụng ở trong nước nhưng chưa đáp ứng các chuẩn mực yêu cầu của quốc tế.
Tôi nhận thấy, thế mạnh lớn nhất của các giải pháp ứng dụng “Make in Vietnam” của DN Việt là đáp ứng trực tiếp các yêu cầu của người sử dụng. Các nền tảng giải pháp công nghệ của nước ngoài thường rất đồ sộ, phức tạp, đầu tư rất tốn kém nhưng hiệu quả khai thác sử dụng chưa chắc đã cao. Còn các giải pháp của DN Việt lại đơn giản và trả lời trực tiếp các câu hỏi, giải quyết các bài toán đang đặt ra của thị trường. Tất nhiên, điều này cũng có hạn chế là các giải pháp này có thể thiếu tính hệ thống, tổng thể.
Theo tôi, yếu tố quan trọng nhất với một giải pháp, nền tảng ra đời là phải được thị trường và người dùng chấp nhận. Việc chiếm lĩnh được lòng tin của người dùng Việt Nam là yếu tố quan trọng nhất với các giải pháp dịch vụ “Make in Vietnam”.
Tiềm năng thị trường phần mềm thế giới vẫn còn rất lớn nhưng cơ hội từ “make in Vietnam” để khẳng định vị thế, phát triển bứt phá và khát vọng xây dựng quốc gia cường thịnh đang mở ra những sứ mệnh phát triển mới cho các DN công nghệ số Việt Nam. FPT Telecom đang “Make in Vietnam” thế nào trong cung cấp các sản phẩm dịch vụ, cá nhân hóa và tăng trải nghiệm khách hàng?
Xu hướng chung của các công ty Viễn thông trong tương lai là phát triển theo TMT – Telecom (Viễn thông) – Media (Truyền thông) – Technology (Công nghệ).
Tất cả các hãng viễn thông lớn trên thế giới cũng như ở Việt Nam hiện nay đều đã và đang đầu tư rất lớn vào mảng media, công nghệ và cung cấp các giải pháp số. FPT Telecom cũng không nằm ngoài xu thế đó. Chúng tôi không chỉ đơn thuần cung cấp giải pháp công nghệ mà còn cung cấp cả các dịch vụ dựa trên nền tảng viễn thông như ví điện tử, TV shopping – điều khiển bằng giọng nói, truyền hình tương tác, cung cấp các dịch vụ online…
Không chỉ là một nhà cung cấp dịch vụ Internet và các giải pháp công nghệ mới, FPT Telecom tìm thấy sứ mệnh của mình trong việc Kết nối Con người, xóa nhà khoảng cách địa lý, góp phần giúp xã hội vận hành linh hoạt và thông minh hơn. Đặc biệt trong giai đoạn Covid đang diễn biến phức tạp như hiện nay. Các sản phẩm “make in Việt Nam” mà FPT Telecom đang và sẽ hoàn thành đều sẽ phục vụ cho sứ mệnh Kết nối thiêng liêng đó.
Hiện nay, các sản phẩm của FPT Telecom đều có trung bình hàng triệu người sử dụng mỗi ngày như FPT Internet,Truyền hình FPT, FPT Play, hay FPT Camera… Để cá nhân hóa trải nghiệm của từng đó Khách hàng là một bài toán không hề dễ mà chúng tôi đang nghiên cứu hàng ngày.
Một thuật ngữ thể hiện xu hướng mới hiện nay đó là Data Driven Business, tức là kinh doanh dựa trên cơ sở dữ liệu thu thập, phân tích được và dữ liệu sẽ quyết việc kinh doanh. Để cá nhân hóa, nâng cao trải nghiệm và đáp ứng các yêu cầu của khách hàng, chúng tôi phải hiểu sâu sắc khách hàng, biết rõ họ là ai, ưa thích ứng dụng nào và quan tâm những vấn đề gì… Với việc ứng dụng công nghệ mới, chúng tôi có thể biết chính xác hiện trạng sử dụng và chất lượng Internet của từng hộ gia đình, tín hiệu mạng có bị ngắt quãng không và chất lượng phim xem có mượt mà không, từng khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ trong từng khung giờ thế nào, nhu cầu giải trí ra sao…
Chúng tôi đã nâng cấp quá trình trải nghiệm của DN với khách hàng theo mô hình 3 tầng tháp – 3 mức độ làm hài lòng Khách hàng, bao gồm: (1) dịch vụ ổn định (2) đơn giản, nhanh chóng, thuận tiện, nội dung phong phú và (3) thiết kế các trải nghiệm có cảm xúc. Kỹ thuật sẽ giúp chúng ta giải quyết cấp độ 1 và 2 còn công nghệ sẽ giúp giải quyết cấp độ 3 – cấp độ cao nhất trong trải nghiệm một dịch vụ.
Cụ thể, ngay trong những ngày dịch bệnh quay trở lại, có nhiều người không được về quê cùng gia đình đoàn viên đón Tết thì việc kết nối qua internet, video calls…là cực kỳ quan trọng và mang nhiều ý nghĩa lớn lao. Điều này không còn đơn giản là kết nối internet mà là kết nối trái tim, kết nối yêu thương trong những khoảnh khắc đặc biệt. Đây cũng chính là chiến lược, là kim chỉ nam trong hoạt động phát triển của FPT Telecom. Chúng tôi cạnh tranh với các nhà cung cấp dịch vụ lớn khác hiện nay bằng chính công nghệ, tấm lòng và trải nghiệm khách hàng.
